Wisława Szymborska

"Schyłek wieku" (1986)

Miał być lepszy od zeszłych nasz XX wiek.

Już tego dowieść nie zdąży,

lata ma policzone,

krok chwiejny,

oddech krótki.

Już zbyt wiele się stało,

co się stać nie miało,

a to, co miało nadejść,

nie nadeszło.

Miało się mieć ku wiośnie

i szczęściu, między innymi.

Strach miał opuścić góry i doliny.

Prawda szybciej od kłamstwa

miała dobiegać do celu.

Miało się kilka nieszczęść

nie przydarzać już,

na przykład wojna

i głód, i tak dalej.

W poważaniu być miała

bezbronność bezbronnych,

ufność i tym podobne.

Kto chciał cieszyć się światem,

ten staje przed zadaniem

nie do wykonania.

Głupota nie jest śmieszna.

Mądrość nie jest wesoła.

Nadzieja

to już nie jest ta młoda dziewczyna

et cetera, niestety.

"Portret kobiecy"

"Dwie małpy Bruegla "

Tak wygląda mój wielki maturalny sen:
siedzą w oknie dwie małpy przykute łańcuchem,
za oknem fruwa niebo
i kąpie się morze.

Zdaję z historii ludzi.
Jąkam się i brnę.

Małpa, wpatrzona we mnie, ironicznie słucha,
druga niby to drzemie -
a kiedy po pytaniu nastaje milczenie,
podpowiada mi
cichym brząkaniem łańcucha.

"Dworzec"

Nieprzyjazd mój do miasta N.

odbył się punktualnie.

Zostałeś uprzedzony

niewysłanym listem.

Zdążyłeś nie przyjść

w przewidzianej porze.

Pociąg wjechał na peron trzeci.

Wysiadło dużo ludzi.

Uchodził w tłumie do wyjścia

brak mojej osoby.

Kilka kobiet zastąpiło mnie

pośpiesznie

w tym pośpiechu.

Do jednej podbiegł

ktoś nie znany mi,

ale ona rozpoznała go

natychmiast.

Oboje wymienili

nie nasz pocałunek,

podczas czego zginęła

nie moja walizka.

Dworzec w mieście N.

dobrze zdał egzamin

z istnienia obiektywnego.

Całość stała na swoim miejscu.

Szczegóły poruszały się

po wyznaczonych torach.

Odbyło się nawet

umówione spotkanie.

Poza zasięgiem

naszej obecności.

W raju utraconym

prawdopodobieństwa.

JADWIGA ŻYLIŃSKA

TEZEUSZ I ARIADNA

„Prolog”,

Bolesław Leśmian

Lucy Maude Montgomery

Jana ze Wzgórza Latarni

Rozwidniało się, drzewa spłonęły w pierwszych promieniach słońca, tragarz zatrzasnął za nami drzwiczki od wagonu, drugie ustąpiły same pod naporem ramion i waliz — kurier, ledwie sapnąwszy w Puławach, ruszył dalej, a my wtargnęliśmy z naszą Koroną Kwiatów do dusznego przedziału. Pociąg szedł z Wołynia przez Lwów i ludzie, którzy razem przebiedowali noc, spojrzeli na nas wszyscy jednakowym wzrokiem jak ubogie plemię zbrojnych najeźdźców. Dopiero co wyszliśmy z ogrodu i z domu, w ustach trwał jeszcze rzeźwy smak pomidorów, dopiero co nacięliśmy masę róż, rosa jeszcze na nich błyszczała, dziewczyny świeże były ze snu, chłopcy mieli włosy zaczesane gładko mokrym grzebieniem. Stanęliśmy między ławkami i zamknęli oczy. Napuchnięte, poodciskane policzki, skołtunione grzywy, rozchełstane koszule, skorupy z jaj, mętne lepkie butelki... Za nic nie chciało się tego widzieć. Chciało się odwrócić głowy i wyjść. Nikt chyba nie miał prawu żądać, aby wonny, soczysty świat letni przełamywał się w miejską jesień tu właśnie, w tym wagonie zaśmieconym pestkami.

O słonecznym południu usiadła pani Katarzyna na kamiennym balkonie swego domu. Słodki ciężar słoń­ca, od którego odgrodzona była markizą w białe i rubinowe pasy, kładł się niewidzialnie na jej ciele i pętał je miękkim znużeniem niby siecią jedwabną. Z pustej głębi, znajdującej się pod stopami, szedł drewniany szelest wirujących kół i klaskanie kopyt. Przechyliwszy się ponad balustradę, pani Katarzyna mogła widzieć drobnych ludzi, idących w słońcu bo­kami, a środkiem duże, dobre, oswojone zwierzęta, z gracją grzyw potrząsanych ponoszące za sobą pudła pojazdów. Białawy, duszny kolor powietrza malował głęboką perspektywą wysadzanej drzewami ulicy w gobelinowe, nieczytelne desenie oddalenia.